Almanya’daki ilk Türk yayıncılardan Yıldırım Dağyeli (82), Nürnberg’de ailesi ve yakınlarının katıldığı bir törenin ardından toprağa verildi.
Yıldırım Dağyeli’nin eşiyle birlikte Frankfurt’ta kurduğu yayınevi Dağyeli Verlag, Türkiye’den Orta Asya’ya kadar uzanan Türkçe konuşulan dünyadan birçok eseri ve Almanya’da yaşayan Türkiye kökenli çok sayıda yazarın eserini Almanca’ya çevirip yayınlayarak, Almanya yazın dünyasında önemli bir boşluğu doldurmuştu.
Ankara’da 1942 yılında dünyaya gelen Dağyeli, ilk ve ortaokul ile lise öğrenimi tamamlamış, askerliğini de ilkokul öğretmeni olarak yaptıktan sonra 1964 yılında Almanya’ya gelmişti.
Almanya’nın Köln, Münih, Nürnberg ve Frankfurt gibi kentlerinde yaşayan Dağyeli, önce gazeteci ve siyasi aktivist olarak, daha sonra da yayıncı, yazar ve edebiyat çevirmeni olarak çalıştı. Eşiyle birlikte Frankfurt’ta kurduğu Dağyeli Verlag, sadece Nâzım Hikmet, Sait Faik, Fakir Baykurt ve Yaşar Kemal gibi çağdaş Türk yazarlarının eserlerinin Almanca çevirilerini değil, Almanya’da yaşayan ve Almanca yazan göçmen yazarların eserlerini de yayınlayarak, bu alandaki öncü yayıncılar arasında yer aldı.
2000 yılında yayınevinin yönetimini kızına devreden Dağyeli, sağlık durumu elverdiği sürece eşiyle birlikte çeviri çalışmalarını devam ettirdi. Yaşamını son yıllarda Nürnberg yakınlarındaki Rückersdorf’ta sürdürüyordu.
15 Mart tarihinde kaldığı bakımevinde yaşamını yitiren Dağyeli, önceki gün Rückersdorf Mezarlığı’nda, sevdiği ve çeşitli dillerden söylenen şarkılarla, Nâzım Hikmet’ten şiirlerle toprağa verildi. (gk)
Eşi Helga Dağyeli-Bohne ile birlikte kurduğu Dağyeli Yayınevi’nin Almanca’ya kazandırdığı eserler:
- Nazim Hikmet
- Eine Reise ohne Rückkehr (dtv 1993)
- Das schönste Meer ist das noch nicht befahrene (1994)
- Die Luft ist schwer wie Blei (dtv 1992)
- Epos vom Befreiungskrieg (2008)
- Yaşar Kemal
- Die Ararat-Legende (1997)
- Das Lied der tausend Stiere (Unionsverlag 1980)
- Memed, mein Falke (Bearbeitung nach der letzten Ausgabe des türkischen Originals ab der 5. Auflage, Unionsverlag 1987)
- Die Disteln brennen (Unionsverlag 1991)
- Der Wind aus der Ebene (Unionsverlag 1991)
- Sait Faik
- Ein Punkt auf der Landkarte (1991)
- Fakir Baykurt
- Die Salbe und andere Erzählungen (Ortadogu 1988)
- Aras Ören
- Dazwischen (1987)
- Das Wrack (1986)
- Paradies kaputt (1986)
- Manege (1984)
Yapıtı:
- Die Zeiten im Türkischen und die Konjugation türkischer Verben (1987)