Demans hastaları ile ilgilenen kişilerin Lady Diana’nın yaklaşımından çok şey öğreneceğini ifade edildi. Alman Alzheimer Akademi ve Türk Alzheimer Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mefküre Ülker, demans hastalarının bakımını üstlenen kişilere büyük görev düştüğünü, iletişimde dikkat edilmesi gereken hususları ve ‘Diana Etkisi’ olarak adlandırılan yaklaşımın etkilerini anlattı. Ülker, hasta ve engellilerle bir araya geldiğindeki başı hafifçe öne eğilmiş, gözleri karşıdaki kişiye odaklı, vücut dili ile de ifade ettiği sevgi dolu yaklaşımını gösteren fotoğrafların hafızalardan silinmediğini ve ona ölümünden sonra gönüllerin kraliçesi unvanını kazandırdığını hatırlattı.
DEMANSLA BAŞA ÇIKMANIN YOLLARI
Dünyada çok sayıda psikoloğun Diana etkisinden bahsettiğini ve Alman Yaşlı Yardım Kurulu Mütevelli Heyeti’nin “Demansla Yaşamak İçin Kalite Standartları El Kitabı”nda bu fenomeni ele aldığını söyleyen Ülker, bu yaklaşımın nasıl çalıştığı ile ilgili şu bilgileri verdi:
“Demans hastalığında göz teması kurmak çok önemli. Karşınızdaki oturuyor veya sizden boy olarak küçükse çömelin veya oturun; mümkünse aynı göz seviyesine gelin. Kişiye ismi ile hitap edin ve selamlaşırken tokalaşın. Bu arada karşınızdaki kişinin sizinle iletişim kurmak isteyip istemediğine dikkat edin. Sözsüz iletişim ile değerlendirmeye çalışın, sizi gördüğüne seviniyor mu veya karşılaşmadan pek hoşnut değil mi ona göre davranın. Karşınızdakini dinleyin; bu size çok kolay gelebilir ancak çok pratik ve konsantrasyon gerektiren bir durumdur. Doğru dinleme esnasında başınızı hafifçe sallayabilir ya da “Ya, evet, hım” gibi küçük nüanslar ile onu duyduğunuzu onaylayabilir, algıladığınızı belli edebilirsiniz. Aktif dinleme, karşıdaki kişiyi konuşmaya teşvik etmek için soru sormayla gerçekleşir. Aktif dinlemeyi canlı tutabilmek için demans hastası kişinin ifade ettiği söz veya kelimelerin kendi sözleriyle tekrarlanması gereklidir. Örneğin hasta kişi her şeye ‘’Acıyor” diye şikayet ettiğinde cevap olarak ‘Yani tüm vücudunuzda ağrı var’ diyebiliriz. Böylece hasta söylediklerini başka bir bakış açısıyla duyma fırsatını yakalar ve yorum yapabilir, düzeltebilir veya onaylayabilir”
KONUŞMALARINIZI AKILCI VE İHTİYATLI BİR ŞEKİLDE YAPIN
Ülker, hastanın demansın ilerleyen aşamasında olduğunda ise farklı tepkiler verebileceğini hatırlatarak, “Demans hastalığının ileri döneminde hasta, muhtemelen el sıkışma yöntemi ile teması hissetmeyecektir. Bunun yerine, temas kurmak için üst koluna veya omzuna samimi bir şekilde dokunun” uyarısında bulundu. (BSHA)