Yurtdışı borçlandırılan sürelere ait kazançların aylık hesabında değerlendirilmesine ilişkin esaslar 3201 sayılı kanunun 5 inci maddesinde yayımlanmıştır.
İlhan Kurt – Sosyal Güvenlik Uzmanı
Avrupalı Türklerin en fazla merak ettiği konulardan birsi de emeklilik tarihidir. Bu bağlam içerisinde yurtdışı borçlanması yapıldığında emekliliğe nasıl karar verilmekte.
Borçlanılan yurtdışı hizmet sürelerinin sigortalılık süresinde, sigortalılık başlangıcında ve prim ödeme gün sayısında değerlendirilmesine ilişkin usul ve esasları incelediğimizde 3201 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde açıkça ifade edilmiştir.
Sizlerin aylık bağlanmasına ve aylık başlama tarihinin tespitine, yurtdışı borçlanılan hizmetlerinize göre karar verilmektedir. Yurtdışı borçlandırılan sürelere ait kazançların aylık hesabında değerlendirilmesine ilişkin esaslar da aynı kanunda yayımlanmıştır.
Prim Gün Sayısı ve Sigortalılık Süresinde Değerlendirilmesi
Başvuru sahibince Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesinde borçlanmak istenilen süre belirtilmişse belirtilen süre,
Belirtilmemiş ise ispatlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru olmak üzere borçlanmak istediği gün sayısı esas alınır.
Bu tespitte 1 yıl 360 gün, 1 ay 30 gün üzerinden hesaplanır.
Türkiye’de sosyal güvenlik kanunlarına tabi hizmetleri olanların, borçlandıkları gün sayısı, prim ödeme gün sayıları veya hizmetlerine eklenir.
5510 sayılı Kanunun 2008 yılı Ekim ayı başında yürürlüğe giren 32 nci maddenin birinci fıkrasına göre 5 yıldan beri sigortalı bulunup toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi ödemiş durumda iken ölen 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalının hak sahiplerine borçlanma sürelerinin ilave edilerek aylık bağlanmasına imkan bulunmamakta.
Bu nedenle 5 yıldan beri sigortalı bulunan ancak 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası pirimi ödememiş olanların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için en az 1800 güne tamamlayacak şekilde yurtdışı hizmet borçlanması yapmaları gerekmektedir.
Sosyal güvenlik kanunlarında aylığa hak kazanma şartlarında belli bir sigortalılık süresinin arandığı durumlar için geçerli olmak üzere, sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülür.
Aynı şekilde Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayan istek sahiplerinin sigortalılıklarının başlangıç tarihi de, borçlarını tamamen ödedikleri tarihten borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülmek suretiyle tespit edilir.
BAG-KUR açısından birden fazla yurtdışı hizmet borçlanması yapılması durumunda da sigortalılık süresi başlangıcı borcun en son ödendiği tarihten borçlanılan toplam gün sayısı kadar geriye götürülerek belirlenir.
Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülkelerdeki hizmetlerini, 3201 sayılı Kanuna göre borçlananların, sözleşme yapılan ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih, ilk işe giriş tarihi olarak 20 ülke için dikkate alınır.7 Ülke için ise dikkate alınmaz. 11.09.2014 günü yayımlanan 6552 sayılı yasa davasız sigorta başlangıcı imkanı getirmiştir.
Yurtdışı hizmet borçlanmasına ait sürelerin 5510 sayılı Kanuna göre hangi sigortalılık haline göre geçmiş sayılacağının belirlenmesinde; Türkiye’de sigortalılık varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılık yoksa 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi yani BAG-KUR kapsamında geçmiş hizmet süresi olarak kabul edilmektedir.
Az borçlanma bedeli ödeyip daha yüksek emekli aylık almak için Türkiye’de usulüne uygun SSK statüsünde çalışma yapmanız yararınıza olacaktır.