Avrupa Adalet Divanı (ECJ), bankalar ve şirketlerin Almanya’da Schufa adlı kuruluşun kredi derecelendirme sistemini kullanılmasını kısıtladı. ECJ kararıyla, ATAD Başsavcısı Priit Pikamäe’nin görüşünü takip etmiş oldu. Buna göre Schufa’nın puanlaması yalnızca belirli koşullar altında kullanılabilecek. Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın kararı, Schufa adlı bir Alman kredi skorlama şirketinin uygulamalarına dair şikayetlerle ilgili olmakla birlikte, Genel Veri Koruma Yönetmeliği’nin (GDPR) geçerli olduğu tüm AB bölgesinde faaliyet gösteren kredi bilgi kuruluşlarını ve bu ülkelerde yaşayanları yakından ilgilendiriyor.
ECJ basın açıklaması (İngilizce):
https://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2023-12/cp230186en.pdf
Kararla ilgili bir basın açıklamasında “Mahkeme, özel kurumların bu tür verileri kamu iflas sicilinden daha uzun süre tutmasının GDPR’ye aykırı olduğunu düşünmektedir. Kalan borçlardan kurtulma, veri sahibinin ekonomik hayata yeniden girmesini sağlamaya yöneliktir ve bu nedenle söz konusu kişi için varoluşsal bir öneme sahiptir. Bu bilgi, veri sahibinin ödeme gücünü değerlendirirken hala olumsuz bir faktör olarak kullanılmaktadır. Bu durumda, Alman yasama organı verilerin altı ay süreyle saklanmasını öngörmüştür. Bu nedenle, altı ayın sonunda, veri sahibinin hak ve menfaatlerinin, kamunun bu bilgilere erişim hakkından daha öncelikli olduğunu düşünmektedir. Verilerin saklanmasının hukuka aykırı olması halinde, altı ayın ötesinde olduğu gibi, veri sahibinin verileri sildirme hakkı vardır ve kurum verileri mümkün olan en kısa sürede silmekle yükümlüdür” denildi.
Schufa ise müşterilerle kararı gözden geçirdiklerini belirterek müşterilerinin kredi kararındaki esas beliryecinin Schufa verileri olmadığını savundu.
Hessen’de mahkemelerde konu olmuştu
Karar kredi referans kurumu Schufa’nın Alman kamu iflas sicilinde sadece altı ay süreyle tutulması gereken borç ibra bilgilerini “uzun süre” saklamasına yönelik şikayetler üzerine Avrupa Adalet Divanı’na taşındı. Alman kredi bilgi ajansları yönetmeliğinde, kendi veri tabanları için üç yıllık bir saklama süresine izin veriliyor. Almanya’nın Hessen eyaletinin Veri Koruma Kurumu da verilerin saklanmasıyla ilgili şikayeti bu gerekçeyle reddetti. AB Adalet Divanı ise bu görüşe katılmadı ve verilerin 6 aydan uzun süre saklanmasını bir ihlal olarak değerlendirdi.
Karar kimleri ilgilendiriyor
Avrupa Adalet Divanı kararı örneğin ev kredisi alan bireylerin yanısıra borç vermek için Schufa derecelendirmesini ana kriter olarak kullananları da etkileyecek. Bireylerin iflasından sonra Schufa’daki verilerin saklanma süresindeki azalma, Almanya’da her yıl 100 bin kişiyi etkileyeceği tahmin ediliyor. Schufa’nın verileri uzun süre saklanması, tüketicilerin kişisel bir iflastan sonra yeniden kredi almanın yanısıra girişimcilikte sıklıkla gerekli yeni sözleşmeler, satın almaları da zorlaşması anlamına geliyordu. Zira borçların gecikmeli ödenmesi veya iflas şeklinde kapatılması, mali itibarın da Schufa skorlamasına olumsuz yansıyabiliyordu. Ancak uzmanlar verilerini sildiren insanların daha hızlı şekilde yeni borçlanma riskiyle karşı karşıya olduğunu belirterek, her bireyin mali konularda sorumlu davranması gerektiğininin altını çiziyor.