YEŞİM PÜTGÜL
„Baş ağrısına çözüm, kurbağa bağlamak“, bunu biz değil sözlü kültür araştırmacısı Recep S. Tatar söylüyor. Tatar’ın Anadolu’yu yöre yöre tarayarak derlediği yüzlerce batıl inanç, Hurafeler kitabında bir araya getirildi. Recep S. Tatar’ın „Su Yayınevi“nden çıkan kitabı “Doğum-Yaşam-Ölüm Üzerine Hurafeler”, sözlü kültürümüzün bir parça
sı olan hurafelere odaklanan ilginç bir çalışma. Hurafelerin aslında binlerce yıllık bir deneyimin süzgecinden geçmiş yaşam ipuçları olduğuna inanan Tatar, Anadolu’nun uygarlık tarihini yöre yöre, şehir şehir tarayarak yaptığı araştırmasında, bugün bize saçma gelse de geçmişte mutlaka bir temeli olan bu yaşam ipuçlarını derlemiş.
Kitapta hurafeler ‘günlük yaşam’, ‘doğum’ ve ‘ölüm’ ile ilgili olarak üçe ayrılmış. İşte birbirinden ilginç yüzlerce hurafenin yer aldığı kitaptan birkaç ilginç örnek:
Adana yöresinde ölünün üzerinden kedinin atlamasının uğursuzluk getireceğine inanılıyor. Ankara civarında, “Başı ağrıyan kişinin şakaklarına kurbağa bağlanırsa ağrıları kesilir” inanışı mevcut. Denizli’de gece aya bakanın ömrünün kısalacağına inanılıyor. Diyarbakır’da eksiksiz yapılan evin uğursuzluk getireceği, bu nedenle binada küçük de olsa bir eksik bırakılması gerektiği inancı mevcut. Erzurum’da çocuğun ilk yıkama suyuna yedi çakıltaşı, altın ve gümüş konulursa uğurlu ve kısmetli olacağına; Gümüşhane yöresinde kadının beline üç gün boyunca karasakız yakısı sarılırsa hamile kalacağına; Hakkari’de erkekliği bağlı kişinin erkeklik organı sıcak kirpi kanı ile yıkanırsa bağlanan erkekliğinin açılacağına inanılıyor. Isparta’da göbek bağı dışarı atılan çocuk baba ocağını terk edeceğinden göbek bağı eve gömülüyor. Kırşehir’de kapı ağzına oturanın iftiraya uğrayacağı, Kocaeli’nde ölü çıkan evde bir gün ateş yakılmaması gerektiğine inanılıyor.
Kitapta bunun gibi yüzlerce ilginç hurafe mevcut. Üstelik okumak son derece eğlenceli.
Mıgırdiç Margosyan / Tanrı’nın Seyir Defteri
Yaradılışın muzip ve ironik öyküsü
„Gavur Mahallesi“ kitabıyla tanıdığımız Mıgırdiç Margosyan’ın yeni kitabı „Tanrı’nın Seyir Defter“i, Aras Yayıncılık etiketiyle raflarda yerini aldı. Kitap Margosyan’ın bugüne kadar yayımlanmış eserlerinden hayli farklı, yepyeni bir tarzda kaleme alınmış. Mizah ve ironi yüklü son çalışmasında Margosyan, kutsal kitapların Yaratılış bölümlerinde yer alan Tanrı’nın dünyayı yaratmasının hikâyesini, muzip bir dille yeniden yorumlamış. Tanrı’nın Seyir Defteri, insanı insana yabancı eden tüm aktör ve faktörleri şakaya almayı ihmal etmeyen, eğlenceli bir eser. “Ol deyince olduran, öl deyince öldüren” Tanrı’nın yoktan var ettiği yerin, göğün, yıldızların, denizlerin, tüm canlıların ve elbette insanın hikâyesini kadim Anadolu ve Mezopotamya topraklarında binlerce yıldır anlatıldığı şekliyle aktarılmış. Kitabın sonunda, Margosyan’ın daha önce yayımlanmamış Hokecaş (hayrat) isimli öyküsü de bulunuyor.
Peter Goes / Zaman Tüneli
Hem küçüklere, hem büyüklere!
Peter Goes’in „Hep Kitap Yayınevi“nden çıkan kitabı, „Zaman Tüneli“, çocuklar için hazırlanmış olmasına karşın büyüklerin de zevkle okuyup bilgilerini tazeleyebileceği bir çalışma. Başlangıçtan günümüze dünya tarihini resimli roman şeklinde anlatan kitapta, dinozorlardan Vikinglere, Mısırlılardan Romalılara, Osmanlılardan Azteklere kadar farklı kültürler kronolojik biçimde anlatılıyor. Sıra dışı çizimleri ve büyük ebadıyla dikkat çeken kitap, sanatçılardan savaşçılara, kâşiflerden hanedanlıklara kadar birbirinden ilginç pek çok bilgiyle dolu. Kısa notlarla yalın, ancak doyurucu bir biçimde verilen özet bilgiler özenle seçilmiş. Görsel detayları, kısa notları ile Büyük Patlamadan Charlie Hebdo’ya kadar yaşananları anlatan devasa kitap, şık, esprili, aynı zamanda da ciddi. Orjinal adı „Tijdlijn – Een Reis Door De Geschiedenis“ olan kitabı Türkçe’ye Gül Özlen çevirdi.